Video portret: Mieke Vandenbroucke (Expert)

Voor Mieke Vandenbroucke, duurzaamheidsexpert bij CERAA, begint alles met zorg. “Het is voor mij altijd belangrijk geweest dat mensen het begrijpen,” zegt ze. “Daarom ben ik ook niet in de puur wetenschappelijke wereld gebleven. Ik wil dingen brengen die een breder publiek aanspreken.”

Ze ziet zichzelf als een brug tussen onderzoek en de bouwsector. “Ik denk dat daar voor mij de brug zit,” legt ze uit. “Ik wil niet elke avond papers lezen met zware referenties. Ik wil dat kennis toegankelijk en bruikbaar wordt. Dat mensen zin hebben om kennis vast te pakken en te gebruiken.”

Laagdrempelig en herkenbaar

Mieke werkt bewust aan publicaties die uitnodigen. Recent werkte ze mee aan een gids voor opdrachtgevers, waarin circulair bouwen helder wordt uitgelegd met Belgische casestudies. “We hebben bewust gekozen voor lokale voorbeelden,” zegt ze. “Zo zien mensen: het kan hier ook. Internationale cases zijn interessant, maar dan hoor je vaak: ja, maar daar is de regelgeving anders. Met Belgische projecten toon je dat het hier haalbaar is.”

Feedback speelt daarbij een belangrijke rol. “Bij een recente infosessie hadden we een soort ‘proefpubliek’ met architecten,” vertelt ze. “Hun feedback was heel concreet: er stond te veel tekst op mijn slides. Zoiets kleins kan een groot verschil maken in hoe je mensen bereikt.”

Facilitator van verandering

Naast publicaties begeleidt Mieke co-creatieprocessen. “Ik ben eerder een facilitator dan een moderator,” zegt ze. “Ik geloof niet in top-down opleiden. Ik wil mensen meenemen in een traject, zodat ze zelf leren nadenken en hun eigen oplossingen vinden.”

Een voorbeeld daarvan is een traject rond sociale woningbouw, dat tijdens corona volledig online plaatsvond. “De verschillende gemeentelijke diensten kenden elkaar niet,” herinnert ze zich. “Onze eerste taak was gewoon: stel jezelf eens voor en vertel waar je mee bezig bent. Dat alleen al was verhelderend. Zo ontdekten we dat sociale economie en circulariteit veel dichter bij elkaar liggen dan gedacht. Er ontstonden meteen nieuwe ideeën voor samenwerking.”

De kracht van dromen

Co-creatie begint voor Mieke altijd met verbeelding. “We laten deelnemers dromen: hoe ziet de ideale sociale woning eruit? Als je meteen begint bij de pijnpunten van vandaag, blokkeer je mensen. Door eerst te dromen, gaan ze glimlachen en denken: eigenlijk zou dat wel cool zijn.”

Daarna koppelt ze inspiratie aan concrete case studies. “Ik toon voorbeelden van hoe anderen het hebben aangepakt – niet om te kopiëren, maar om invalshoeken aan te reiken. Het is boeiend om mensen met verschillende achtergronden rond de tafel te zetten: ze leren veel van elkaar.”

Gedreven door zorg en betekenis

Mieke’s motivatie is diep persoonlijk. “Bij ons thuis was hergebruik belangrijk,” vertelt ze. “Producten werden hersteld tot ze helemaal uit elkaar vielen. Dat was vanzelfsprekend. Ik ben nog elke dag verbaasd over hoe weinig waarde we soms hechten aan spullen.”

Die zorg voor materialen koppelt ze aan zorg voor mensen. “Je kunt niet alles alleen dragen,” zegt ze. “Het is belangrijk om te leren loslaten en op elkaar te steunen. Mentale gezondheid is cruciaal, want dit is werk van de lange adem. Je moet zorgen dat het haalbaar blijft.”

Van technische oplossingen naar systeemimpact

Doorheen de jaren is haar rol geëvolueerd. “Vroeger zochten we vooral naar bouwtechnische oplossingen,” zegt ze. “Nu hebben we voorbeeldprojecten genoeg. Mijn vraag is: hoe maken we de stap kleiner? Hoe zorgen we dat regelgeving mee evolueert, dat opdrachtgevers en ontwerpers durven?”

Via haar werk voor Leefmilieu Brussel probeert ze ook beleidsmatig impact te hebben. “Brussel heeft de ambitie om regelgeving aan te passen, zodat gebouwen polyvalenter worden en meer functies kunnen opnemen. We zijn er nog niet, maar de neuzen staan in de goede richting. Daar mijn steentje aan bijdragen voelt heel waardevol.”

Oproep: samen en stap voor stap

Voor Mieke is de sleutel volhouden en samenwerken. “We kunnen dit niet alleen,” zegt ze. “We hebben mensen nodig met complementaire talenten – technische kennis, communicatie, beleid. En we moeten elkaar de ruimte geven om soms even te vertragen. Het is beter een lange tocht te maken die haalbaar blijft, dan heel snel te branden en op te geven.”

Haar oproep aan de sector is duidelijk: “Zorg dat kennis toegankelijk is. Maak de stap klein, maar niet voorgekauwd. En blijf met elkaar in gesprek, over de grenzen van sectoren en regio’s heen. Zo houden we het niet alleen vol, maar maken we ook echte verandering mogelijk.”