FAQ

BRUG werkt door kennis en praktijk actief met elkaar te verbinden. We verzamelen inzichten uit interviews, projecten en onderzoek en vertalen die naar concrete tools en verhalen die iedereen kan gebruiken.

Daarnaast zorgen onze brugfiguren voor de link tussen theorie en uitvoering en brengen we de community samen in communities of practice.

Zo wordt kennis niet enkel gedeeld, maar ook toegepast, getest en verder verrijkt in de praktijk.

Op zoek naar concrete tools die je kan gebruiken? Deze hulpmiddelen hebben we al voor jou verzameld.

Leren uit de praktijk? Deze bouwprojecten zetten je al aardig op weg.

Zelf aan de slag ans BRUG-figuur? Je leest er hier meer over op

Laat van je horen en mail ons op brug@labland.be

Onze website is een levend platform.

Onder 'Bouwprojecten' vullen onze BRUG-figuren hun inzichten en kennis aan per project dat ze begeleiden. Hier vind je toepassingen waar de opgedane kennis meteen werd toegepast. Je leest er ook waarom bepaalde beslissingen al dan niet gewerkt hebben. De moeite dus!

Verder kan je je hier op onze website inschrijven op onze nieuwsbrief op de "Doe Mee(r)" pagina.

Jouw circulaire kennis is van onschatbare waarde! Via BRUG kan je ze op verschillende manieren delen met de community:

1. Als BRUG-figuur - via een concreet bouwproject
   
   Heb je een concreet bouwproject waar je binnenkort een rol opneemt als architect, aannemer, materialenbank, ... en wil je graag je opgedane kennis delen met onze community? Stuur ons een mailtje en helpen je op weg. Slechts één adres: brug@labland.be
   
2. Via onze COPs - Communities of Practice
   
   De eerstvolgende vindt plaats op 24/10/25 in de voormiddag. Registreer hier je komst. Je bent van harte welkom!
   
3. Via onze nieuwsbrief
   
   Heb je zelf een goed idee of wil je meer mensen inzicht geven in jouw praktijk? Laat ons samen afstemmen en kijken hoe we jouw stem mee kunnen versterken. Neem contact op via brug@labland.be

De BRUG-community brengt mensen samen die circulair bouwen in de praktijk vormgeven. Via communities of practice (COP) wisselen deelnemers ervaringen, lessen en ideeën uit. Daarnaast delen we via video’s, interviews en literaire portretten persoonlijke verhalen die laten zien hoe samenwerking en kennisdeling de circulaire transitie vooruithelpen.

Zelf deel uitmaken van onze community? Schrijf je in op onze nieuwsbrief of laat van je horen via brug@labland.be

Je kan deelnemen aan onze communities of practice, vragen stellen of ervaringen delen en inspiratie opdoen uit de verhalen van anderen. Zo word je zelf een deel van de kennisstroom die circulair bouwen vooruit helpt.

Daarnaast kan je ook onze openbare lijst van hulpmiddelen aanvullen met de tools die jij zelf gebruikt.

Liever zelf aan de slag als BRUG-figuur en je eigen bouwproject documenteren om te delen met onze community?

Stuur een mailtje naar brug@labland.be en we nemen snel contact met je op!

Wat werkt al goed:

• Structureren op projectniveau (fiches/verslagen), zodat beslissingen traceerbaar zijn en herhaalbaar worden.
• Praktijkgerichtheid: combineer documenten met demo’s/opleidingen om adoptie te versnellen.

Wat kan beter:

• Centraler platform met sterke zoekfunctie en visualisatie; minder versnippering over drives en mails.
• Feedbacklussen inbouwen: ervaringen van (onder)aannemers verzamelen en periodiek evalueren.
• Expliciete “bel-lijst” in documenten: contactpersonen koppelen aan details/technieken.
• Maak impliciete kennis expliciet: wat “in het hoofd zit” moet naar papier/video.

• Online platform dat projecten, materialen en technieken ontsluit, met sterke zoekfunctie en visuele navigatie.
• Forum-achtige interactie (Q&A, reacties), naast statische pagina’s, om uitwisseling te stimuleren. (Afgeleid uit vraag naar samenwerking en continue feedback.)
• Rollen & netwerken opnemen: lijst van experts/aannemers per techniek, rechtstreeks contacteerbaar.
• Templates & best-of-bundels (bestekteksten, details) die blijven groeien via updates en evaluaties.
• Koppeling met opleidingen/demowanden zodat documentatie én praktijk samenlopen.

• Maak afspraken over delen: wat delen we, wanneer en onder welke voorwaarden, zodat bedrijven “blijven staan” én de sector vooruitgaat.
• Bouw vertrouwen relationeel op: fysieke ontmoetingen (keukentafel/werf) blijken cruciaal om visie te delen en reciprocity te creëren.
• Organiseer structurele feedback & evaluatie (na verloop van tijd) zodat delen rendeert en kwaliteit stijgt.

Er zijn twee manieren om naar de BRUG-figuur te kijken. Enerzijds zou je het kunnen zien als een expert die het ontwerp- en bouwteam versterkt en aandacht heeft voor de levensloop van het gebouw en haar onderdelen. Kunnen we die vloer toch niet behouden, en dat raam hergebruiken? Kan het gebouw makkelijk een nieuw functie krijgen en in de toekomst snel gerenoveerd worden? De haalbaarheid en betaalbaarheid daarvan kan door de BRUG-figuur ingeschat en nagekeken worden. Dat is een focus die loont, en de aandacht van een expert verdient.

“Toekomstgericht bouwen is niet zo bijzonder, maar je moet er wel aan denken een raam niet weg te gooien maar te hergebruiken. Een BRUG heeft die reflex.”

Anderzijds zou je de BRUG-figuur kunnen zien als een procesbegeleider die met kennis en ervaring het hele team ondersteunt. Welke circulaire ambities zijn zinvol in de stad, en welke in de rand? Is de draagstructuur voldoende generiek en genereus? En kan het gedeeld gebruik niet makkelijk mogelijk gemaakt worden? Voor het bepalen van de doelen en het stellen van kritische vragen kan je dus rekenen op de BRUG-figuur, maar ook voor het maken van connecties. Wie kunnen we aanspreken bij het toepassen van gerecycleerde en hernieuwde materialen? Op wiens ervaring voor het uitvoeren daarvan kan je rekenen?

“Circulair bouwen heeft veel facetten, maar je kan niet alles doen. Een BRUG-figuur helpt begrijpen wat zinvol en haalbaar is, en zet ons op weg.”

In welke mate de BRUG-figuur expert is of het proces faciliteert variëert van project tot project. Maar in geen enkel geval kan je verwachten dat één persoon alle nodige kennis en ervaring heeft. Er zal met andere woorden samengewerkt moeten worden om de circulaire stap te zetten.

Het hergebruiken van materialen, of het ontwerpen van een open plan zou je kunnen zien als een louter technische, dan wel architecturale keuze. Maar eigenlijk kan je die niet los zien van het grotere geheel en elkaar. Omdat een bouwproject lang duurt moet je een zekere wendbaarheid behouden in het ontwerp om gerecupereerde materialen efficiënt te kunnen integreren. En omdat een open plan een andere aanpak vraagt qua brandveiligheid, moet je tijdig aan de materialen voor de invulling denken en daarvoor de juiste aannemers engageren. Door een BRUG-figuur vroeg in het proces te betrekken, krijg je die inzichten mee.

“Op initiatief van de opdrachtgever hebben we BRUG uitgenodigd. Omdat we al na de eerste schets konden samenwerken, zaten we snel op het juiste spoor.”

Circulair bouwen is een aanpak, eerder dan een doel op zich, en doet nadenken over ‘wat willen we eigenlijk bereiken’? Eens de grote lijnen duidelijk zijn, vormt het team zich verder rond praktische uitdagingen. En zo heeft elk advies, en elke studie z’n tijd en plek. Materiaaltesten zijn pas later in het traject zinvol, maar een scenario-oefening bepaalt mee de ontwerpopgave. Het evalueren van het behoud van een structuur doe je ook vroeg, terwijl het beschrijven van een omkeerbare mortelsamenstelling pas later in het traject komt. Een BRUG-figuur kan hierin de weg tonen, en dat binnen de gebruikelijke aanpakken van elk bouwproject.

Daarbij beschikt de BRUG-figuur over een reeks methodes en instrumenten die ingezet kunnen worden zoals scenario-oefeningen, hergebruik inventarissen en levenscyclusanalyses (op het BRUG-platform vind je een handig overzicht). Maar bovenal kan een BRUG-figuur op basis van ervaring laten zien en delen hoe die instrumenten zinvol ingezet kunnen worden in het ontwerp- en bouwproces: welke materialen kunnen best vermeden worden? Welke demonteerbare elementen maken het gebouw echt aanpasbaar? En zien we geen toekomstig onderhoud over het hoofd? Daarnaast verbindt de BRUG die instrumenten met een netwerk van contacten.

“Een hergebruikinventaris is handig, maar wordt pas echt bruikbaar als er ook telefoonnummer op staan zodat ik als architect weet wie ik moet bellen.”

Er is met andere woorden geen strik stappenplan, maar er zit zekere een logica én wendbaarheid in de aanpak van een goeie BRUG-figuur.

Een BRUG-figuur hoeft inderdaad geen rol-op-zich te zijn. Iedereen die praktische kennis rond circulariteit verzamelt en opnieuw deelt maakt de brug. Zowel architecten als adviserend ingenieurs en aannemers kunnen dat doen. Ten minste, als ze uit voldoende verschillende bouwprojecten inzichten verzamelen en die opnieuw verbinden met de volgende projecten. Andere sterktes van een BRUG zijn het lokale netwerk dat toegang geeft tot gerecupereerde materialen, tot (sociale, vrijwillige - denk aan jeugdbewegingen) arbeidskrachten, en tot de skills van aannemers en materiaalbewerkers.

“Het is het netwerk en de maatschappelijke betrokkenheid van een persoon die hergebruik kan doen slagen. Lokaal werken is cruciaal.”

Hoe je best een BRUG kan zijn, hangt dus af van de schaal en rol van de projecten en bedrijven waar je toegang tot hebt. Een projectmanager binnen een architectenkantoor of aannemersbedrijf die betrokken is bij eigen projecten maar ook die van collega’s kan makkelijk kennis verzamelen en delen, en een ‘specialist’ worden. Indien er niet zo’n schaal of portfolio is, dan kan het zinvol zijn om als BRUG-figuur los van de andere rollen te werken. In elk geval is het belangrijk om als BRUG te durven en dingen te kunnen leren, uitzoeken en -proberen.

Omdat we nog volop in de shift naar een circulaire bouweconomie zitten, is BRUG-figuur zijn geen makkelijke opdracht. Een nauwe betrokkenheid bij het project is nodig om de gepaste voorstellen te doen, en een externe blik is nodig om voorbij platgetreden paden te gaan. Tegelijk kan het het frustrerend zijn te beseffen dat niet alles zinvol en haalbaar is, althans vandaag nog niet. Maar door enkele goed gemikte keuzes, kan de milieu-impact van elk project radicaal dalen, en ken het hele bouwteam nieuwe kennis en ervaring verwerven.

Anderzijds is het zo dat een BRUG-figuur extra aandacht kan hebben voor de formuleren van de opdracht: moet er wel gebouwd worden? Wat is het beste programma voor het gebouw dat er al is? Hoe kan met minimale ingrepen de meeste waarde gecreëerd worden? En welke toekomstscenario’s moeten we op anticiperen? Omdat dit meer strategische vragen zijn die het levenscyclusperspectief van een BRUG-figuur goed kunnen gebruiken, kan een BRUG de gebouweigenaar of -gebruiker al adviseren nog voor er een (architect als) ontwerper aangesteld wordt. Zo worden rollen niet vervangen, maar verfijnd. Wordt meer samengewerkt, in plaats van gecontroleerd.

Deze antwoorden bevatten de inzichten en ervaringen samen van de eerste personen die met een BRUG-figuur samenwerkten. Dankjewel, om die met ons te delen op een gezamenlijke reflectie op 26 juni 2024: Michael Van Steijvoort en Celine (Czaar), Stijn Poelmans, Jens Waelput (Maatschap), Nikolaj De Meulder (Rofu), Alberick Lismont, en Michael Calant en Jo (ZOOM architecten).