Video portret: Almut Fuhr (Duurzaamheidsadviseur)

"Wat mij drijft?" herhaalt Almut Fuhr. "Eigenlijk is het eenvoudig: het idee dat we niet alleen voor onszelf bouwen, maar voor een samenleving. Voor generaties die na ons komen." Ze beschrijft hoe circulair bouwen voor haar niet louter een technische of economische kwestie is, maar een uitdrukking van verantwoordelijkheid en verbondenheid. "Ik geloof dat elk project een kans is om zorgvuldiger om te gaan met materialen en met de mensen die ermee werken."

Van theorie naar praktijk

Almut bekent dat haar pad naar circulariteit niet altijd vanzelfsprekend was. "In mijn opleiding lag de nadruk nog sterk op lineaire processen: ontwerpen, bouwen, slopen. Pas later, door concrete projecten, besefte ik hoe waardevol het is om materialen en structuren een tweede leven te geven." Dat proces van bewustwording wil ze ook bij anderen stimuleren. "Je ziet het kwartje vallen wanneer iemand beseft dat hergebruik niet alleen duurzaam is, maar vaak ook verrassend creatief en esthetisch."

Leren uit experimenten

Ze vertelt over een vroeg project met studenten van de KU Leuven waarbij ze een tijdelijk paviljoen ontwierpen voor het stadsfestival Leuven Klimaatweek. "We werkten uitsluitend met recupmaterialen die we verzamelden via Rotor Deconstruction, wat betekende dat we het ontwerp voortdurend moesten aanpassen aan wat we vonden." Dat proces was intensief, maar leverde een rijkdom aan inzichten op. "De studenten ervaarden dat een ontwerp geen statisch plan is, maar een dialoog met de realiteit. En het resultaat werd er niet minder interessant om. Integendeel, het kreeg een eigen karakter door de materialen die we gebruikten."

Samenwerking met lokale partners

Een ander voorbeeld dat ze geeft, gaat over een renovatieproject met de sociale huisvestingsmaatschappij Leuvense Haard. "We zijn daar echt gaan kijken wat er in de buurt beschikbaar was – van bakstenen uit een gesloopte school tot houten balken uit een nabijgelegen loods – en hebben lokale aannemers en vakmensen betrokken." Voor haar was dit niet enkel een ecologische keuze, maar ook een sociale. "Je creëert werkgelegenheid, je betrekt mensen bij hun eigen leefomgeving, en je toont dat circulariteit niet enkel iets is voor high-end architectuur. Het kan ook betekenisvol zijn in heel alledaagse contexten."

De rol van ontwerpers en opdrachtgevers

Volgens Almut ligt er een grote verantwoordelijkheid bij ontwerpers, maar minstens evenveel bij opdrachtgevers. "Je kan nog zo’n visionair ontwerp maken, als de opdrachtgever er niet in meegaat, blijft het bij een idee." Ze benadrukt het belang van samenwerking en dialoog. "Circulair bouwen vraagt dat je mensen meeneemt in een verhaal. Niet door met het vingertje te wijzen, maar door te laten zien dat het werkt, dat het schoonheid heeft en dat het ook praktisch uitvoerbaar is."

Creativiteit in beperkingen

Een thema dat steeds terugkomt, is hoe beperkingen net kansen creëren. "Te veel vrijheid maakt lui. Als je met hergebruikte materialen werkt, moet je anders denken: wat is er beschikbaar, wat kan ik ermee doen, hoe maak ik er iets moois van?" Voor Almut is dat geen beperking, maar een bron van creativiteit. "Die zoektocht is soms lastig, maar tegelijk ook het meest bevredigend."

Systemische uitdagingen

Toch gaat het voor haar niet enkel om individuele projecten. "We botsen op grenzen: regelgeving, marktmechanismen, arbeidsomstandigheden. Zolang arbeid zwaar belast wordt en grondstoffen goedkoop blijven, is het moeilijk om circulariteit op te schalen." Ze pleit voor meer politieke moed en beleidswijzigingen. "We hebben niet alleen pioniers nodig, maar ook een kader dat hun inspanningen ondersteunt."

Toekomst en hoop

Als haar gevraagd wordt hoe ze naar de toekomst kijkt, kiest ze bewust voor een positieve insteek. "Ik denk dat verandering traag gaat, maar ze ís bezig. Je ziet studenten, jonge ontwerpers, zelfs opdrachtgevers die openstaan voor circulariteit. Dat geeft hoop." Haar advies: "Blijf begeesteren. Toon dat circulair bouwen niet alleen een noodzaak is, maar ook plezier kan geven, schoonheid kan opleveren en trots kan schenken."